2020 ОНЫ 06 ДУГААР САРЫН ГУРАВДУГААР АРАВ ХОНОГИЙН ТОЙМ МЭДЭЭ

Цаг агаарын нөхцөл:  Аймгийн нийт нутгаар агаарын температурын дундаж 18.5...21.6⁰С  дулаан, УАД-тай харьцуулахад Дархан сумын нутгаар 3.3⁰С дулаан, бусад сумдад дунджийн орчим, агаарын үнэмлэхүй бага температур нийт сумдаар 7.9...11.8 градус дулаан, үнэмлэхүй их температур 31.4...34.9 градус дулаан байв. Агаарт 30 градусаас давж халсан өдрийн тоо нийт  нутгаар 2-5 удаа  ажиглагдсан байна.

   

Зураг 1. Сумдын агаар, хөрсний температурын дундаж, /градусаар/

 

       Хөрсний гадаргын температурын дундаж 24.5...29.5⁰С дулаан, УАД-тай харьцуулахад Дархан, Хонгор сумдын нутгаар 1.7...6.2⁰С-аар дулаан, бусад сумдаар дунджийн орчим байлаа. Хөрсний гадаргын үнэмлэхүй бага температур нийт сумдаар 7.8...10.7 градус дулаан, хөрсний үнэмлэхүй их температур 60.0...65.5⁰С дулаан байв. Хөрсөн дээр 40 градусаас давж халсан өдрийн тоо нийт нутгаар  9-10 удаа  ажиглагдсан.

 

Салхи: Салхины үнэмлэхүй их хурд Дархан суманд 17 м/с, Хонгор суманд 16 м/с, Орхон суманд 14 м/с, Шарын гол суманд 20 м/с хүрч явган шороон шуурга шуурсан. 10м/с-ээс дээш салхитай өдөр нийт нутгаар 3-7 удаа  ажиглагдсан.

 

Хур тунадас: Аймгийн нийт нутгаар 6-7 өдөр хур тунадас орсон байна. Дархан  суманд 1.0 мм, Хонгор суманд 6.3 мм, Орхон суманд 12.5 мм, Шарын гол суманд 3.8 мм хур тунадас орсон,  УАД-тай харьцуулахад нийт сумдаар дунджаас бага хур тунадас орсон байна.

    Зураг 2. Сумдын хур тунадасны нийлбэр, мм

 

Бэлчээрийн ургамлын ажиглалт: Бэлчээрийн хашаалаагүй талбай Дархан суманд мангир бундуйжилтын үе шат, Хонгор суманд ширэг улалж үрийн боловсролт, Орхон суманд ерхөг цэцэглэлт, бусад ургамлууд шинэ үе шат ажиглагдаагүй.  Ургамлын дундаж өндөр 9-14 см, ургамлын ургац дунджаар 1.7-3.8 ц/га байв. Бэлчээрийн хашаалсан талбай Дархан суманд нангиад цагаан суль цэцэглэлтын үе шат, ширэг улалж  шинэ үе шатгүй, Шарын гол суманд нийт ургамал шинэ үе шат ажиглагдаагүй байна.  Бэлчээрийн ургамлын дундаж өндөр 6-28 см, ургамлын ургац дунджаар 3.0-6.3 ц/га, ургамлын ургацыг УАД-тай харьцуулахад Дархан суманд 3.4 ц/га-аар бага, Шарын гол суманд 0.8 ц/га-аар ахиу ургац бүрэлдсэн. Нийт сумдын ургамлын ургалтын байдал сайн байна.

Таримал ургамлын ажиглалт: Хонгор сумын судалгааны Цайдамын талбайд ИДЗХГД цухуйх үе шат 30-нд эхэлж, бусад талбайн буудайн гол хатгалтын үе шат жигдэрсэн. Буудайн дундаж өндөр 23-31см, ургалтын байдал сайн. Төмсний үзэгдэл зүйн ажиглалтаар ХНҮүслийн үе шат жигдэрсэн төмсний дундаж өндөр 5 см, төмсний өтгөн сийргийг тодорхойлоход 100м² талбайд дунджаар 300 ш бут тоологдсон.    

Хортон шавжийн ажиглалт: Бэлчээрийн ургамлын хөнөөлт царцааны байнгын ажиглалтаар нийт сумдын бэлчээрт 1м² талбайд дунджаар 1-2 ш Сибирийн царцааны авгалдай ажиглагдсан.

Хөрсний чийгийн ажиглалт: 06 дугаар сарын 28-нд Хонгор сумын судалгааны  таримал ургамлын талбайд хөрсний чийг тодорхойлов. Хөрсний 0-100 см-ийн гүний ашигтай чийгийн нөөцийг талбай тус бүрээр үзүүлэв.

                 

                               Зураг 3. Хөрсний 0-20 см гүний ашигтай чийгийн нөөц, мм

 

                

Зураг 4. Хөрсний 0-50 см гүний ашигтай чийгийн нөөц, мм

 

  

               

Зураг 5. Хөрсний 0-100 см гүний ашигтай чийгийн нөөц, мм

 

      Хөрсний ашигтай чийгийн нөөц өмнөх арав хоногоос бүх талбайд 0-20 см гүнд 9.4...23.2 мм-ээр, 0-50 см гүнд 24.0...40.1 мм-ээр, 0-100 см гүнд 23.2...52.5 мм-ээр тус тус буурсан. Чийг багтаамжын доод хязгаартай харьцуулахад 0-20, 0-50 см гүндээ 6-р бригадын талбайн чийг дунд зэрэг,  бусад  талбайн чийг хангалтгүй, 0-100 см гүндээ Цайдам, Төмсний талбайн чийг дунд зэрэг, бусад талбай хангалттай чийгийн нөөцтэй байна.

Мал аж ахуйд: Аймгийн нийт нутгаар хонины ноос авах ажил үргэлжилж байна. Мал ногоонд цадаж бүх төрлийн малын тарга хүч, малын усан хангамж сайн, худгийн болон голын усаар ундаалж байна.

Газар тариаланд: Аймгийн хэмжээгээр  уринш боловсруулах ажил үргэлжилэн явагдаж байна.

 

ТОЙМ БОЛОВСРУУЛСАН:

ХААЦУ-ЫН ТЕХНИКЧ Л.ГҮНЖИДМАА