2021 ОНЫ 08 ДУГААР САРЫН I-10 ХОНОГИЙН ХААЦУ-ЫН ТОЙМ МЭДЭЭ

Цаг агаарын нөхцөл: Аймгийн нийт нутгаар агаарын температурын дундаж 16.6...18.6⁰С дулаан,  олон жилийн дундажтай харьцуулахад Дархан суманд дунджийн орчим, бусад сумдаар 1.3...2.6 градусаар сэрүүн байлаа. Агаарын үнэмлэхүй их температур 28.8...30.0⁰С дулаан,  үнэмлэхүй бага температур 6.4...10.1⁰С дулаан байв.  Агаарт 30⁰С-аас дээш давж халсан 1-2 өдөр ажиглагдсан.

 

    Зураг 1.Сумдын агаарын температурын дундаж, /градусаар/

 

      Хөрсний гадаргын температурын дундаж 21.7…24.3⁰С дулаан, олон жилийн дундажтай харьцуулахад Хонгор, Орхон сумдын нутгаар  1.3...2.2 градусаар сэрүүн, бусад сумдын нутгаар дунджийн орчим байв.  Хөрсний гадаргын үнэмлэхүй их температур нийт нутгаар  53.5...58.6⁰С-аар дулаан, хөрсний үнэмлэхүй бага температур 6.1...8.8⁰С-аар дулаан байна.    

Салхи:  Салхины үнэмлэхүй их хурд нийт нутгаар 14-18 м/с хүрч салхилсан. Нийт нутгаар 10 м/с дээш салхитай өдөр 3-4 удаа  ажиглагдсан.

Хур тунадас:  Аймгийн нийт нутгаар тус бүр 4-6 өдөр тунадас орсон.  Дархан суманд 28.7 мм, Хонгор суманд 2.7 мм, Орхон суманд 7.5 мм, Шарын гол суманд 3.3 мм хур тунадас тус тус оров. Олон жилийн дундажтай харьцуулахад Дархан суманд олон жилийн дунджаас ахиу, бусад сумдаар ОЖД-аас бага хур тунадас орсон.

 

Зураг 2. Сумдад орсон хур тунадасны хэмжээ, мм

 

Таримал ургамлын судалгаа: Хонгор сумын судалгааны Цайдам, Алтангадасын, 6-р бригадын талбайд талбайд “Сүүн бололт”-ийн үе шат  жигдэрсэн. Нийт талбайд ургамлын өндөр дунджаар 76-98 см, түрүүний урт 9-10 см, ургамлын өтгөн сийрэг, бүтээгдэхүүнт үзүүлэлтийг  тодорхойлов. Нийт иш дунджаар 52-72 ш, түрүүтэй иш 45-60 ш, түрүүн дэх үрийн тоо 27-31ш тус тус тоологдов. Төмсний талбайд ургамлын өндөр дунджаар 40 см, ургамлын ихэнх навч хорхойд идэгдсэн байна, бусад талбайн ургамал гэмтэл ажиглагдаагүй.

Бэлчээрийн ургамлын ажиглалт: Бэлчээрийн талбайн ургамлын улалж, үетэн  ургамал шинэ үе шатгүй, алаг өвс цэцэглэлт ажиглагдсан. Нийт ургамлын дундаж өндөр 23-24 см, ургалтын байдал сайн.

Бэлчээрийн хөнөөлт царцааны байнгын ажиглалт: Нийт сумдын бэлчээрт бие гүйцсэн царцаа 1 м² талбайд дунджаар 1-4 ш, төрөл зүйлийн хувьд Сибирийн, Азийн судалт царцаа ажиглагдсан.

Хөрсний чийгийн ажиглалт: Хонгор сумын судалгааны буудай, гуурс, уринш, төмсний талбайн хөрсний 0-100 см гүнд чийгийн нөөциийг тодорхойлов.

Зураг 3. Буудайн 0-20 см гүний ашигтай чийгийн нөөц, мм

 

Хөрсний ашигтай чийгийн нөөц 0-20 см гүндээ Алтангадасын буудайн талбай 5.1 мм-ээр буурсан, бусад буудайн талбайн чийгийн нөөц 0.5...5..1 мм-ээр өссөн байна.

 

Зураг 4. Буудайн 0-50 см гүний ашигтай чийгийн нөөц, мм

 

Хөрсний ашигтай чийгийн нөөц 0-50 см гүндээ Цайдам, 6-р бригадын буудайн талбай 2.3...6.1 мм-ээр өссөн, бусад талбайн чийгийн нөөц  4.5...22.5 мм-ээр буурсан.

 

 

Зураг 5. Буудайн 0-100 см гүний ашигтай чийгийн нөөц, мм

 

Хөрсний ашигтай чийгийн нөөц 0-100 см гүндээ Цайдам, Төмсний талбай  2.8...19.8 мм-ээр өссөн, бусад талбайн чийгийн нөөц 4.9...38.1 мм-ээр буурсан байна. Ашигтай чийгийн нөөцийг чийг багтаамжийн доод хязгаартай харьцуулахад нийт талбайн чийгийн нөөц сайн байв.

 

 

Мал аж ахуйд:  Нийт сумдын нутгаар  сүү сааль бэлтгэх, мал ногоолуулах ажил үргэлжилж байна.  Малын усан хангамж сайн, худгийн болон голын усаар ундаалж байна.

Газар тариаланд: Газар тариалангийн үйлдвэрлэлд 2 дахь уринш боловсруулах  ажил үргэлжлэн явагдаж байна.

10 хоногийн онцлог: Хонгор, Орхон, Шарын гол сумдын нутгаар хур тунадас ОЖД-аас 3-4 дахин бага орсон.

 

 

 

ТОЙМ БОЛОВСРУУЛСАН:

 

ХААЦУ-ЫН ТЕХНИКЧ Л.ГҮНЖИДМАА